Biegli Sądowi

Wykaz biegłych sądowych dostępny jest dla Stron w formie papierowej w godzinach urzędowania Sądu Rejonowego w Zabrzu (poniedziałek - piątek od 7:30 - 15:30 w Biurze Obsługi Interesanta, nr tel. 32 37 35 831, 32 37 35 832, 32 37 35 833, lub na stronie Sądu Okręgowego w Gliwicach www.gliwice.so.gov.pl .

Na podstawie art. 157 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 z późniejszymi zmianami):

§ 1. Prezes sądu okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę.
§ 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb ustanawiania biegłych sądowych, pełnienia przez nich czynności oraz zwalniania ich z funkcji. W tym samym trybie Minister Sprawiedliwości może również określić szczegółowe zasady powoływania i działania zespołów biegłych sądowych.

Na podstawie § 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005r. - w sprawie biegłych sądowych (Dz.U. Nr15, poz.133):

1. Prezes prowadzi listy biegłych sądowych - według poszczególnych gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innych umiejętności. Prezes prowadzi również wykazy biegłych sądowych na kartach założonych dla każdego biegłego; w listach i wykazach podaje się adres biegłego i termin, do którego został ustanowiony, a także inne dane dotyczące specjalizacji.
2. Prezes skreśla z listy biegłego oraz usuwa jego kartę z wykazu:
   • z chwilą zwolnienia z funkcji
   • w razie śmierci;
   • z upływem okresu ustanowienia biegłego, chyba że nastąpiło ponowne ustanowienie.
3. Listy biegłych sądowych są dostępne dla zainteresowanych w sekretariatach sądowych. W szczególności listy te udostępnia się stronom, uczestnikom postępowania oraz organom prowadzącym postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych i sądom wojskowym.

Kwestie dotyczące biegłych sądowych reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005 roku w sprawie biegłych sądowych (Dz.U. Nr 15, poz. 133).

Dokumenty, które powinien złożyć kandydat na biegłego:

1. Wniosek skierowany do Prezesa Sądu Okręgowego w Gliwicach o ustanowienie biegłym sądowym (należy określić dziedzinę o ustanowienie z której kandydat na biegłego wnosi),
2. Życiorys,
3. Kwestionariusz osobowy,
4. Odpis dyplomu,
5. Inne dokumenty potwierdzające znajomość dziedziny i ponad przeciętne kwalifikacje zawodowe (gdy wniosek składa lekarz powinien mieć I lub II stopień specjalizacji),
6. Opinia i zgoda zakładu pracy,
7. Zapytanie o karalność - z Krajowego Rejestru Karnego.

 

Biegłym może być ustanowiona osoba, która:

1. posiada obywatelstwo polskie,
2. ukończyła 25 lat życia,
3. posiada praktyczne i teoretyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której ma być ustanowiona,
4. daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego,
5. wyrazi zgodę na ustanowienie jej biegłym.

 

Orzeczenia sądowe związane z biegłymi

Wyciąg z wyroku NSA z dnia 04.06.2001 (II SA 1434/00):

1. Biegły sądowy jest organem pomocniczym sądu w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, co znaczy, że jego specjalistyczna wiedza w zakresie ustanowienia musi być niepodważalna, a organy wymiary sprawiedliwości, dla których biegły ma sporządzać swoje opinie, muszą mieć absolutne zaufanie do osoby biegłego w zakresie jego wiedzy.
2. Używanie tytułu biegłego sądowego w innych działaniach (poza opiniami na zlecenie uprawnionych podmiotów), jest bezprawne i dyskredytuje daną osobę w stopniu pozwalającym uznać, iż nie daje ono rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego.

Instytucja biegłego sądowego jest instytucją prawa sądowego procesowego. Ustanowiona została dla zapewnienia należytego funkcjonowania organów szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości i zabezpieczenia warunków prawidłowego wypełniania przez te organy ich ustawowych zadań. Wynika to z przepisów art. 8 i 126 ustawy z dnia 20.06.1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 z późn. zm.), art. 278-291 Kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 193-203 i art. 318 Kodeksu postępowania karnego.

Z przepisów tych wynika, że od biegłego wymagane jest posiadanie nie tylko niekwestionowanej wiedzy i najwyższych kwalifikacji zawodowych (art. 193 § 1 i 2, art. 195 oraz art. 200 § 2 pkt 1 kpk i art. 278 § 1 oraz art. 290-291 kpc), ale także: zaufania publicznego, sumienności i bezstronności (art. 196 § 3 i art. 197 § 1 kpk oraz art. 282 § 1 kpc), a ponadto zaufania sądu do osoby biegłego (art. 198 § 1 kpk i art. 284 kpc).

Jest to oczywiste zważywszy, iż biegły sądowy jest organem pomocniczym sądu w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, a sporządzona przez niego opinia stanowi dowód w postępowaniu przed sądami oraz innymi władzami i organami wymiaru sprawiedliwości.

Z przytoczonych powyżej względów osoba biegłego sądowego nie może nasuwać jakichkolwiek podejrzeń nierzetelności czy stronniczości, a sporządzona przez niego opinia - braku posiadania wiedzy specjalistycznej na najwyższym zawodowym poziomie.

Należy zatem stwierdzić, że zgodnie z § 14 powołanego na wstępie rozporządzenia, ustanowienie biegłym sądowym uprawnia do wydania opinii na zlecenie sądu oraz organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych, a wydając opinię, biegły używa tytułu biegłego sądowego z oznaczeniem specjalności oraz sądu, przy którym został ustanowiony.

W ten sposób jednoznacznie określony został krąg podmiotów, wobec których biegły sporządzając opinię może używać tytułu biegłego sądowego.

Tezę tę podzielił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22.04.1996 r. (sygn. akt II PRN 30/96, OSNAP z 1997 r. z. 2, poz. 28) oraz wielokrotnie Naczelny Sąd Administracyjny (np. w orzeczeniu z dnia 20.08.1998 r. - sygn. akt II SA 992/98). Naczelny Sąd Administracyjny w przytoczonym orzeczeniu stwierdził, że zgodnie z obowiązującym prawem i jednolitą linią orzecznictwa, biegły sądowy może używać tego tytułu tylko wówczas, gdy sporządza opinie dla określonego w przepisach kręgu podmiotów. Używanie tytułu biegłego sądowego w innych działaniach jest bezprawne i dyskredytuje daną osobę w stopniu pozwalającym uznać, iż nie daje rękojmi należytego wykonywania obowiązków biegłego (wymóg § 12 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia).

Nadmienić należy, że biegły sądowy przed objęciem funkcji - zgodnie z § 4 rozporządzenia - składa ślubowanie zobowiązujące go do przestrzegania prawa.